Problemy finansowe europejskich projektów energetycznych

Zagrożone wydatki UE na sieci energetyczne to głównie efekt recesji

Negocjacje unijnego budżetu dotyczą także kwestii 50 mld euro, które mogą wspomóc inwestycje w  transeuropejskie sieci. Z  funduszu  „Łącząc Europę" (ang. Connecting Europe) czerpałyby również polskie firmy rozbudowujące połączenia gazowe i elektroenergetyczne. Dlasze istnienie programu nie jest jednak takie oczywiste..

Prawie 5% unijnego budżetu na lata 2014-2020 może być przeznaczone na dofinansowanie sieci energetycznych, a także transportowych i telekomunikacyjnych. Jest to niedawna propozycja Komisji Europejskiej. W ten sposób zwiększono proponowane wydatki na instrument „Łącząc Europę". Była to reakcja na postulaty największych płatników unijnych, którzy żądają znijeszenia wydatków UE na politykę spójności oraz rolną.

Connecting Europe ma stanowić osobną pulę pieniędzy, sponsorującą duże projekty sieciowe o znaczeniu międzynarodowym. Taka inwestycja to np. rozbudowa sieci gazowniczych w ramach korytarza Północ-Południe. Ma on połączyć gazociągi państw Europy Środkowej, w tym Polski. Na dofinansowanie mogłyby liczyć także inwestycje w połączenia elektroenergetyczne z Niemcami, Czechami i Litwą, czy realizacja sieci łączącej morskie farmy wiatrowe na Bałtyku.

Nowy instrument będzie niezależną od dwóch największych polityk (tj. spójności oraz rolną) inicjatywą. Nie będzie wiec dysponowany przez państwa członkowskie, a bezpośrednio z Brukseli.

Ten ostatni element może ostatecznie przesądzić o losie 50 mld euro na rozwój sieci.
- Przy ustalaniu budżetu jest tak, że na końcu najbardziej chronione są koperty narodowe, a najmniej te środki, po które jest otwarta konkurencja w Brukseli - wyjaśnia Janusz Lewandowski, komisarz Unii Europejskiej ds. budżetu.
Instrument „Łącząc Europę" i podobne programy kierowane bezpośrednio przez Komisję Europejską będą zatem pierwszym „ciężarem", który kraje takie jak Wielka Brytania chcą odrzucić.

W przyszłym tygodniu zacznie się szczyt budżetowy Unii. Europejscy politycy chcą wtedy przyjąć ramy finansowe na lata 2014-2020. Mimo sugestii parlamentarnej frakcji Europejskich Konserwatystów, że rozmowy mogą się przedłużyć na następny rok, komisarz Lewandowski jest optymistą.
 - Listopad nadal jest naszym celem. Musimy pracować na to porozumienie, bo w czasach kryzysu jego odwlekanie może być zbyt ryzykowne.

Komisja oblicza, że realizacja założeń polityki energetycznej i klimatycznej UE wymagać będzie astronomicznej kwoty 1 bln euro do 2020 roku. Około 200 mld euro z tej sumy powinny powinno być zainwestowane w rozwój sieci elektroenergetycznych. Zdaniem Brukseli jedynie 50%. z nich będzie pokryte komercyjnie. Pozostała część, niezbędna np. ze względu na bezpieczeństwo energetyczne wspólnoty, musi otrzymać unijne wsparcie.

Komisja oszacowała także, że w 2020 roku Polska będzie mieć najmniejszy poziom rezerwy w systemie energetycznym wśród wszystkich państw członkowskich. Projekty współfinansowane dzięki instrumentowi „Łącząc Europę" poprawiłby zdolności przesyłowe z naszymi sąsiadami, zwiększając tym samym bezpieczeństwo energetyczne Polski.

Sposób finansowania projektu „Connecting Europe", kosztem cięć w polityce spójności nie podoba się jednak polskim dyplomatom (10 mld z 46 ma pochodzić z Funduszu Spójności). Polska jest jego główny beneficjentem.

– W trakcie dyskusji piętnaście państw (tzw. Przyjaciele Polityki Spójności) powtórzyło swój postulat, zgodnie z którym nie godzi się na cięcia w polityce spójności. To mocny komunikat dla prezydencji cypryjskiej dotyczący tego, w jakim zakresie oszczędności mogą dotyczyć funduszy spójności – podsumował minister ds. europejskich Piotr Serafin

(ma)