Polska w międzynarodowym projekcie atomowym

Polska z partnerami z Grupy Wyszechradzkiej opracuje reaktor IV generacji

Instytuty badawcze z Polski, Czech, Węgier i Słowacji będą współpracowaćnad projektem reaktora jądrowego IV generacji. W Budapeszcie instytuty powołały stowarzyszenie dla zaprojektowania i budowy reaktora Allegro.

Polska w inicjatywie Centrum Doskonałości V4G4 (Visegrad 4 for Generation 4 reactors) jest reprezentowana przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ).
Chodzi o chłodzony gazem - helem - reaktor prędki (na szybkich neutronach) IV generacji, do pewnego momentu rozwijany przez Francję. Francuzi skupili się jednak na projekcie Astrid - reaktora chłodzonego ciekłym sodem, a efekty prac nad Allegro przekazali krajom Grupy Wyszehradzkiej -powiedział dyrektor NCBJ prof.Grzegorz Wrochna.

Przedsięwzięcie ma ogromne znaczenie dla całej Europy. Jego celem jest powstanie w regionie nowego centrum kompetencji, jako że Niemczech zupełnie zrezygnowano z badań nad rozwojem energetyki jądrowej.

Tam kiedyś produkowano reaktory, rozwojem technologii zajmowało się wiele instytutów. Teraz zostały już tylko dwa, ale coraz bardziej nastawiają się na demontaż reaktorów, a nie na budowę. W energetyce jądrowej nie można opierać kompetencji całego kontynentu na Francji, mimo że jest potęgą - dodał profesor.

Finansowanie projektu będzie oparte na funduszach strukturalnych UE, poniważ inicjatywa dokładnie odpowiadaja celom, na które środki strukturalne są skierowane - czyli podnoszenie kompetencji w "nowych" krajach UE.

Polska dotychczas była w programie Allegro obserwatorem, teraz  natomiast angażuje się na pełną skalę. Tworzymy to stowarzyszenie po to, żeby rozbudować kompetencje, a tak się złożyło, że kompetencje instytutów jądrowych czterech państw znakomicie się uzupełniają. Węgrzy chcą się specjalizować w projektowaniu i badaniu paliwa jądrowego, Czesi - w systemie chłodzenia, Słowacy zajmują się stroną techniczną projektowania, systemami bezpieczeństwa, natomiast my chcemy specjalizować się w badaniach materiałowych- powiedział prof. Wrochna.

Zauważył także, że reaktor badawczy Maria w Świerku jest w zasadzie przeznaczony do badań materiałowych. NCBJ ma odpowiednie laboratorium, które zamierza jeszcze ulepszyć.

W czasie perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020 trzeba zbudować centrum kompetencji, udoskonalić samą koncepcję i przygotować się do fazy budowy. Dzięki temu w następnej perspektywie finansowej - od 2020 r. -będzie można rozpocząć budowę. Centrum przedstawiło wniosek o wpisanie tego projektu do programu mapy drogowej infrastruktury badawczej opracowanej przez resort nauki i finansowanej ze środków Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój.

Tego typu reaktory raczej nie trafią do powszechnego, komercyjnego zastosowania przed rokiem 2040. Cały program badawczo-rozwojowy energetyki jądrowej w Europie jest koordynowany na kilkadziesiąt lat do przodu przez Europejską Platformę Zrównoważonej Energetyki Jądrowej, skupiającą przemysł jądrowy, instytucje badawcze, rozwojowe itp.

W Strategicznej Agendzie Badawczej Platformy obrano trzy drogi rozwoju: ulepszenie istniejących reaktorów II i III generacji, znalezienie inne niż produkcja energii elektrycznej zastosowanie (np.produkcja ciepła) oraz opracowanie reaktorów na szybkich neutronach, które wykorzystują zużyte paliwo z innych reaktorów.

W klasycznych reaktorach zużywa się tylko kilka procent materiału rozszczepialnego, reszta idzie do przerobu albo na składowiska. Reaktor IV generacji ma pozwolić na wydobycie z uranu więcej energii i jednocześnie zmniejszyć ilość odpadów. Nie mają zastąpić dotychczasowych, tylko je uzupełnić-wyjaśnił profesor.

W ramach IV generacji zakłada się trzy możliwości technologiczne w zależności od czynnika chłodzącego: ciekłego sodu, ciekłego ołowiu i gazu – helu. Belgia rozpoczęła sięjuż przygotowania do budowy badawczego prototypu reaktora chłodzonego stopem ołowiu i bizmutu - Mirra, a następnereaktor z tej serii – Alfred – ma już także produkować energię elektryczną.