Generacja III+ - Rozmowa z Danielem L. Roderickiem, seniorem vice presidentem GE Hitachi Nuclear Energy

W Polsce realizowane będą pierwsze komercyjne realizacje związane z budową elektrowni atomowych. Jakie są najważniejsze czynniki decydujące o lokalizacji tego typu obiektu? 

Podejmując decyzje o lokalizacji musimy dokładnie wiedzieć jakie są warunki zewnętrzne i jaka jest struktura hydrogeologiczna. Jednak właściwy proces wyboru lokalizacji zaczyna się od  dialogu z przedstawicielami lokalnej społeczności i miejscowych władz. Chcę podkreślić, że jest to proces o charakterze bardzo transparentnym. Informujemy zainteresowanych zarówno o zaletach, jak i o niedogodnościach takiej inwestycji. Na pewno zaletą takiej inwestycji są nowe miejsca pracy, a niedogodności to przede wszystkim wzmożony ruch sprzętu budowlanego i związane z tym uciążliwości. To bardzo ważne, aby proces inwestycyjny rozpocząć właśnie od rozmowy z lokalną społecznością, gdyż tylko ich pozytywny wynik gwarantuje powodzenie takiej inwestycji.

Rozumiem, że GE Hitachi jako firma oferująca technologię, również bezpośrednio angażuje się w konsultacje społeczne dotyczące budowy elektrowni atomowych?

Patrząc na przykład Polski, naszym zadaniem będzie współpraca z inwestorem, czyli PGE, jako aktywny partner i dostawca technologii. Wiemy, że w Polsce rośnie zapotrzebowanie na energię elektryczną, związane ze stałym wzrostem gospodarczym. Równocześnie nowe źródła wytwarzania muszą spełniać wysokie normy związane z ochroną środowiska naturalnego. Nasza firma ma bardzo duże doświadczenie, ponieważ budowaliśmy elektrownie atomowe na kilku kontynentach i wiemy jak postępować w przypadku realizacji takich przedsięwzięć. Uważamy, że od samego początku procesu była bardzo dobra wymiana informacji pomiędzy inwestorem, a społecznością zamieszkującą teren, na którym powstanie elektrownia. To PGE wybierać będzie technologie i prowadzić rozmowy z lokalną społecznością, ale naszym zadaniem jest nie tylko rzeczowe poinformowanie o ewentualnych zagrożeniach wynikających z technologii jądrowej, ale również informacja o środkach bezpieczeństwa jakie my zapewniamy oraz jakie działania podejmujemy w celu zapewniania maksymalnego bezpieczeństwa. Chcemy zapewnić mieszkańców, że na ich terenie pracować będzie najbezpieczniejsza elektrownia jądrowa.

W swojej ofercie proponują państwo reaktory generacji III+. Na czym polega różnica w stosunku do poprzedniej generacji?

Reaktory generacji III+ charakteryzują się większym marginesem bezpieczeństwa w stosunku do poprzedniej generacji. Obydwie technologie są bezkonkurencyjne na świecie jeżeli chodzi o podstawowy wskaźnik bezpieczeństwa działania, tj. częstotliwość uszkodzeń rdzeni paliwowych. Najniższa częstotliwość uszkodzeń jest zarówno dla generacji III ABWR (Advance Boiling Water Reactor) oraz III+ ESBWR (Economic Simplified  Boiling Water Reactor). Pokazują to zarówno wyliczenia teoretyczne, jak również doświadczenia praktyczne. Pierwsze cztery bloki zbudowane w tej technologii już pracują w Japonii, a cztery następne budujemy na Tajwanie. Doświadczenia z pracą tych bloków dowodzą wysokiego wskaźnika bezpieczeństwa i niezawodności. 

ESBWR to najnowsze rozwiązanie z długiej linii sprawdzonych reaktorów GE Hitachi typu BWR. W jego konstrukcji wykorzystano elementy pasywnego bezpieczeństwa. Jest to reaktor o uproszczonej budowie, proces chłodzenia rdzenia reaktora odbywa się z wykorzystaniem naturalnej cyrkulacji chłodziwa - wody. Konstrukcja reaktora umożliwia jego szybszą instalację i niższe koszty. ESBWR to reaktor generacji III+. W chwili obecnej jest on w końcowej fazie procesu certyfikacyjnego w USA. Wykorzystując swój sprawdzony i rozbudowany, światowy łańcuch dostaw, GE jest gotowe zapewnić pomoc firmom zamierzającym zbudować elektrownię atomową w oparciu o technologie reaktorów ESBWR.

Proszę wymienić korzyści i zalety reaktora ESBWR.

Główne zalety to między innymi: uproszczona konstrukcja – ciepło resztkowe z kondensatora turbiny parowej odprowadzane do atmosfery (jego niewielka ilość nie wymaga dodatkowych pojemnosci cieplnych), wyeliminowanie 11 układów stosowanych w poprzednich konstrukcjach, co upraszcza konstrukcję i zwiększa bezpieczeństwo bierne układu, m.in. nie ma układów głównych pomp cyrkulacyjnych w układzie chłodzenia reaktora, wyeliminowanie 25% pomp, zaworów i silników stosowanych w poprzednich konstrukcjach. Wymienić mogę również pasywne cechy bezpieczeństwa konstrukcji, jak np. pasywne chłodzenie obudowy bezpieczeństwa z wykorzystaniem autoregulacji i naturalnej cyrkulacji, redukuje liczbę systemów aktywnych, co poprawia bezpieczeństwo poprzez eliminację ryzyka związanego z zawodnością elementów w układach typu aktywnego oraz wykorzystanie elementów stosowanych w sprawdzonych reaktorach BWR, np. pojemności izolujących skraplaczy pary, zjawiska naturalnej cyrkulacji chłodziwa oraz paliwa odpornego na zanieczyszczenia. Przy realizacji inwestycji na pewno ważną zaletą jest sprawdzony, krótki harmonogram budowy dzięki licencjonowanej konstrukcji i znormalizowanym modułom, wypracowany w ramach realizacji projektów z wcześniejszą generacją reaktorów ABWR. Dysponujemy zespołem, który posiada doświadczenie w zakresie łańcucha dostaw, dzięki czemu harmonogram budowy - od rozpoczęcia prac betonowych dla konstrukcji bezpieczeństwa do pierwszego załadunku paliwa - wynosi 42 miesiące.

Technologia jądrowa, jak każda technologia, musi być konkurencyjna. W jakim kierunku następuje najbardziej dynamiczny rozwój technologii jądrowej, tak aby zapewnić jej konkurencyjność na rynku?

Aby być konkurencyjnym trzeba zapewnić technologię bezpieczną, ekonomiczną oraz przyjazną środowisku. Dlatego technologia jądrowa we wszystkich tych trzech kierunkach rozwija się jednakowo dynamicznie. Nasze technologie zostały dobrze przyjęte szczególnie na rynku europejskim, a to głównie za sprawą faktu, iż Europa jest szczególnie wyczulona na sprawy związane z ochroną środowiska naturalnego. Nasza technologia na pewno do takich się zalicza. Tak jak wspomniałem wcześniej, charakteryzują się one niezawodnością i dużą efektywnością działania. Ponadto generacja reaktorów ESBWR charakteryzuje się tym, że w jego skład wchodzi mniej części. Tym samym jest on prostszy i tańszy w budowie, przy zachowaniu tej samej mocy wytwórczej.

Jakich problemów można spodziewać się w procesie budowy elektrowni atomowej w Polsce? Myślę tu o dostępności materiałów, czy fachowej sile roboczej oraz całej logistyce. Trzeba wziąć pod uwagę, że będzie to pierwsza tego typu inwestycja w naszym kraju.

Dla naszej firmy budowa pierwszej elektrowni jądrowej w danym kraju nie jest niczym nowym. Budowaliśmy pierwsze elektrownie w USA, Japonii, Indiach, więc wiemy jak to robić. Widzimy tutaj, po stronie Polski, jako miejscu gdzie ma powstać elektrownia jądrowa, nie problemy, ale raczej wielkie możliwości. Polska dysponuje przemysłem stoczniowym, który buduje statki wg podobnych zasad jak my budujemy elektrownie jądrowe. Mam tu na myśli budowę modułową. Statki buduje się w sekcjach, tak jak my budujemy poszczególne moduły elektrowni, które następnie montujemy w całość na miejscu. Dzięki takiej technologii udało nam się skrócić czas realizacji takiej inwestycji do 42 miesięcy.

Ponadto, Polskę postrzegamy jako obszar dużych możliwości, jeśli chodzi o kadrę techniczną. Polacy są dobrze wykształceni, dysponują dużymi umiejętnościami zawodowymi. Jest to dla nas bardzo ważne, gdyż chcemy w jak największym stopniu polegać na miejscowych zasobach, zarówno materiałowych, jak i ludzkich, ponieważ obniża to koszt inwestycji. Wspomnę przy okazji, że w Polsce Koncern GE zatrudnia ponad 10 tys. pracowników, w tym ponad 800 inżynierów w centrum inżynieryjnym w Warszawie. Jest więc rzeczą oczywistą, że będziemy z nich korzystać.

Natomiast pamiętajmy, że to inwestor będzie decydował o tym, kto będzie brał udział w tym projekcie i to Polacy będą zarządzać pracą w tej elektrowni. 

Wiemy, że wielu Polaków wyemigrowało w poszukiwaniu pracy. Chcemy, aby Ci posiadający najwyższe kwalifikacje, które mogą być przydatne przy realizacji tego projektu, powrócili i znaleźli pracę w Polsce. W tym zakresie chcielibyśmy podjąć współpracę ze związkami zawodowymi oraz polskim szkolnictwem wyższym w zakresie kształcenia inżynierów specjalizujących się w technologii jądrowej. 

O jeszcze jednej ważnej rzeczy chciałbym powiedzieć. Niestety, złe wrażenie pozostawiają po sobie inwestycje niedokończone lub realizowane z dużymi przerwami. Dlatego przygotowując się do inwestycji w Polsce musimy włożyć duży nakład pracy w celu jak najlepszego poznania regulacji prawnych, tak, aby wspólnie z inwestorem przeprowadzić sprawnie cały proces budowy elektrowni jądrowej.

Rozmawiał: Mariusz Marchwiak

Daniel L. Roderick jest odpowiedzialny za kierowanie wszystkimi aspektami przygotowywania projektów oraz zarządzaniem nowymi i istniejącymi projektami elektrowni jądrowych na całym świecie.